Ζάλογγο*, 1803.
Μετά τη συνθηκολόγηση του Σουλίου, αρκετά χιλιόμετρα μακριά από το Σούλι, Σουλιώτισσες με τα παιδιά στα χέρια, βρίσκονται εγκλωβισμένες από τα οθωμανικά στρατεύματα στα ψηλά βράχια του Ζαλόγγου. Χωρίς δισταγμό επιλέγουν το θάνατο από την αιχμαλωσία, «… και πα στην κορυφή του χαλασμού… ανοίγοντας μεγάλες …διπλές ελευτεριάς φτερούγες» πέταξαν προς αιωνιότητα και έγιναν ακόμη ένας θρύλος της ιστορίας.
Το 1961, στο Ζάλογγο, σε εκείνο ακριβώς στον τόπο της θυσίας, στήνεται ένα μνημείο, με πανελλήνιο έρανο, δηλαδή με δαπάνη του ελληνικού λαού.
Επίσης, καθιερώνονται τα ΖΑΛΟΓΓΕΙΑ, που είναι η θέσπιση τέλεσης εκδηλώσεων μνήμης θυσίας των Σουλιωτισσών, το δεύτερο Σαββατοκύριακο του Αυγούστου(αυτό δηλαδή, που διανύουμε) και οργανώνονται από την Περιφέρεια, το Δήμο Πρέβεζας και την Τοπική Κοινότητα Καμαρίνας – Δημοτική Ενότητα ΖΑΛΟΓΓΟΥ.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΠΡΟΣ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΑΡΜΟΔΙΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ ΤΗΣ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΖΑΛΛΟΓΕΙΩΝ
Οι πρότασεις των Σουλιώτων – Σώματος Απόδοσης Τιμών και Ιστορικής Αναβίωσης-Δήμος Σουλίου, σχετικά με τα Ζαλόγγεια είναι οι εξής:
– Η ημερομηνία για τα Ζαλόγγεια, καλό θα ήταν να μεταφερθεί το δεύτερο Σαββατοκύριακο του Οκτωβρίου για τους εξής λόγους:
Ο πρώτος λόγος είναι ότι τα Ζαλόγγεια συμπίπτουν, τον ίδιο μήνα, Αύγουστο και το ίδιο Σαββατοκύριακο με τα Μποτσάρεια στο Καρπενήσι, με τις εκδηλώσεις δηλαδή, μνήμης του ένδοξου θανάτου του Σουλιώτη Μάρκου Μπότσαρη. Οι διήμερες αυτές εκδηλώσεις, που τελούνται με λαμπρότητα, περιλαμβάνουν δρώμενα και πολλές παρουσιάσεις, ποικίλου ιστορικού περιεχομένου και τέχνης και ως εκ τούτου συγκεντρώνουν πλήθος κόσμου, Συλλόγων αναβιωτών και επισήμων. Αυτό σημαίνει, πως όσοι από αυτούς θα ήθελαν να συμμετάσχουν και στα Ζαλόγγεια, θα τους ήταν δύσκολο, μιας και δεν θα μπορούσαν να παρίστανται ταυτόχρονα και στις δύο διοργανώσεις σουλιώτικης Μνήμης.
Ο δεύτερος λόγος είναι οι καιρικές συνθήκες, οι οποίες είναι ευνοϊκότερες τον Οκτώβρη για την προσέλευση κόσμου, ακόμη και σχολείων, δεδομένου, ότι ο επισκέπτης θα πρέπει να ανέβει τα 410 σκαλιά ως το Μνημείο,
Νωρίτερα, στο διάστημα δηλαδή, που μεσολαβεί ως το δεύτερο Σαββατοκύριακο του Οκτωβρίου, που προτείνουμε, υπάρχουν στην ίδια Περιφέρεια οι εξής εκδηλώσεις: τέλος Σεπτεμβρίου, για τους 49 εκτελεσθέντες Προκρίτους στην Παραμυθιά και αρχές Οκτωβρίου, στη Βαλανιδόραχη, Δημοτική Ενότητα Φαναρίου, Δήμου Πάργας, της μάχης της Σπλάντζας, μνήμη του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη.
Δεδομένου, ότι το γεγονός της θυσίας των Σουλιωτισσών έγινε κατά το μήνα Δεκέμβρη, ίσως η μεταφορά της ημερομηνίας να μην αποτελεί ιδιαίτερο πρόβλημα.
– Επίσης, για τα Ζαλόγγεια, όσον αφορά στο περιεχόμενο του προγράμματός τους, προτείνουμε, να εμπλουτιστεί με ημερίδες και δρώμενα, αντίστοιχα -και όχι μόνον – με αυτά που το Σώμα Σουλιωτών καθιέρωσε στα «Πύρινα Μονοπάτια» στο Σούλι, που θα περιλαμβάνουν παρουσιάσεις και πτυχές του γεγονότος της θυσίας του Ζαλλόγου (απαγγελίες, ιστορικά αποσπάσματα, ιστορική αναπαράσταση) με άμεση αναφορά στο Ζάλογγο.
Επίσης, θα πρέπει να επισημανθεί για όλες τις εκδηλώσεις ιστορικής Μνήμης, ιδιαίτερα δε του Ζαλόγγου, πως θα πρέπει να αποφεύγεται η μετατροπή των χαρακτήρων τους. Πρόκειται για τελετές σεπτής μνήμης ολοκαυτώματος των ηρώων και ηρωίδων, που θυσίασαν τη ζωή τους. Ο χαρακτήρας της γιορτής και του πανηγυριού, που εκ παραδρομής επικρατεί σε κάποιες από αυτές, σαφώς δεν είναι αυτός που αρμόζει.
Αναμφισβήτητης αξίας και ενδιαφέροντος θα ήταν και η ένταξη στα πλαίσια των Ζαλόγγειων, η πορεία της διαδρομής του ιστορικού μονοπατιού, που συνδέει το Σούλι με το Ζάλογγο, του μαρτυρικού μονοπατιού που οδήγησε τα βήματα των Σουλιωτισσών στο « αψηλόγκρεμο» Ζάλογγο. Μια πορεία από το Σούλι, που θα καταλήγει – Σάββατο απόβραδο- με λαμπαδηφορία πάνω στο Μνημείο του Ζαλόγγου.
Εκ πείρας, από τις συμμετοχές μας, ιδιαίτερα δε, από το Καρπενήσι και τη Βαλανιδόραχη, μπορούμε να βεβαιώσουμε, πως το μέρος των εκδηλώσεων, που γίνεται το Σάββατο το απόγευμα έχει, μεγαλύτερη επιτυχία, γιατί η δροσιά που επικρατεί προσελκύει περισσότερο κόσμο, ο οποίος και παρακολουθεί με άνεση τα δρώμενα.
Για όλες τις παραπάνω προτάσεις – για όσες από αυτές συμφωνούν και εγκρίνουν ή και άλλες που τυχόν προτείνουν, οι αρμόδιοι φορείς και οι ιθύνοντες- οι Σουλιώτες, Σώμα Απόδοσης Τιμών και Ιστορικής Αναβίωσης-Δήμος Σουλίου, με την αίσθηση του ιστορικού χρέους που φέρουν ως αναβιωτές, και έχοντας την έδρα τους δίπλα στο Σούλι, δηλώνουν, εφόσον γίνει επίσημη πρόσκληση από την οργανωτική επιτροπή, οι δέουσες συνεννοήσεις και επαφές, και βέβαια, αν οι συνθήκες το επιτρέψουν, πως προτίθενται, να συμμετάσχουν και να πρωτοστατήσουν ενεργά στη διαμόρφωση και τον εμπλουτισμό τού περιεχομένου τού προγράμματος των Ζαλόγγειων, παρέχοντας τη γνώση και την εμπειρία, που έχουν αποκομίσει από το χώρο της ιστορικής αναβίωσης με τις συμμετοχές τους σε αντίστοιχες εκδηλώσεις ανά την Ελλάδα.
——————————————–
* Το Ζάλογγο είναι ένα από τα ιστορικά όρη της Ελλάδας. Απέχει κάποια χιλιόμετρα από το Σούλι. Βρίσκεται βόρεια της Πρέβεζας, πάνω από το χωριό Καμαρίνα, και ανήκει στην οροσειρά των Κασωπαίων ορέων της Ηπείρου, στους πρόποδες του οποίου βρίσκεται το μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου. Στο Μνημείο φθάνει κανείς ανεβαίνοντας τα 410 σκαλιά. Το Μνημείο του Ζαλόγγου είναι έργο του γλύπτη Γ. Ζογγολόπουλου, και του αρχιτέκτονα, Π. Καραντινού.
