Ἄννα Παπασάββα-Ντούσια (1929-2025)
Ἀπὸ τὶς μεγαλύτερες εὐτυχίες τῆς ζωῆς μου ἡ γνωριμία μου μὲ τὸν ἄνθρωπο αὐτόν. Τὴν Κυριακή, 7 Δεκεμβρίου ἔγινε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθία της. Δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ μὴν εἶμαι ἐκεῖ.
«Τὸ μὲν πνεῦμα πρόθυμον, ἡ δὲ σὰρξ ἀσθενής», λέει σὲ κάποιο σημεῖο του τὸ Εὐαγγέλιο.
Τὸ φυσικὸν καὶ ἀναπότρεπτον γῆρας, κατέβαλε ἕνα πολυβασανισμένο σῶμα καὶ ὑπέταξε τὸ ἀγέρωχο πνεῦμα τῆς γλυκειάς μας, κυρίας Ἄννας.
Ὄρθια σὲ θύελλες πραγματικὲς καὶ ἀπρόβλεπτες, ρίζωσε στὴν Πρέβεζα. Τὴν γνώρισα ἐκεῖ τὸ1990, ὡς μέλος τῆς τότε νεοσύστατης Χορωδίας Παραδοσιακῆς Μουσικῆς τοῦ Δημοτικοῦ Ὠδείου, τῆς ὁποίας μοῦ ἀνατέθηκε ἡ διεύθυνσή της.
Πολὺ γρήγορα, καὶ γιὰ 15 συναπτά ἔτη, ἀπετέλεσε ἕναν ἐκ τῶν σταθερῶν καὶ ἀόκνων συνεργατῶν μου. Πολυπράγμων καὶ ὀξύνους ἄνθρωπος, μὲ ἀπίστευτο εὖρος γνώσεων, ἄριστος χειριστὴς τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας, ποιήτρια καὶ ἐξέχον μέλος τῆς Ἕνωσης Ἑλλήνων Λογοτεχνῶν, διαπνεόμενη ἀπὸ τὸ πάθος καὶ τὴν φλόγα πού χαρακτηρίζει τὸν ποντιακό Ἑλληνισμό, καλλικέλαδη στὸ δημοτικὸ τραγούδι, μὲ ὅλα ἐκεῖνα τὰ χαρακτηριστικά του γυρίσματα, ἀκραιφνῶς Ἑλληνίδα, μὲ καταβολὲς καὶ δράσεις, ποὺ δὲν ἐπιδέχονται ἀμφισβήτηση ἢ παρερμηνεία τοῦ ὅρου.
Ἀτέρμονες ἀλλὰ τόσο οὐσιαστικὲς ἦταν οἱ συζητήσεις μας, μέχρι καὶ λίγο πρὶν τὸν θάνατό της. Ρουφοῦσα τὴν κάθε της φράση, τὴν κάθε της ἄποψη, τὴν κάθε πληροφορία ποὺ μοῦ ἔδινε, γιὰ πράγματα ποὺ οὔτε κἄν φανταζόμουνα.
Μὲ ἔκανε κοινωνὸ τῶν ποιητικῶν της πονημάτων, καὶ μαγεμένος τῆς ὑποσχέθηκα πὼς θὰ μελοποιοῦσα ἕνα ἀπὸ τὰ ποιήματά της. Δὲν πρόλαβα ὅμως. Δὲν πρόλαβα ἐπίσης νὰ τῆς κάνω τὴν ἔκπληξη νὰ τῆς εὐχηθῶ ἀπό κοντά στὴν γιορτή της σὲ δυὸ μέρες. Μὲ πρόλαβε ὁ Κρόνος-Χρόνος, ποὺ τρώει τὰ παιδιά του.
Ἡ Πρέβεζα ἀπὸ χθὲς εἶναι φτωχότερη κι ἂς μὴν τὸ ὑποψιάζεται κἄν.
Συνηθίζεται οἱ ἄνθρωποι τοῦ πνεύματος νὰ τιμῶνται μετὰ θάνατον. Θά ἦταν μᾶλλον προτιμότερο νὰ τιμῶνται ἐν ζωῇ, ἀπ’ αὐτοὺς ὅμως ποὺ γνωρίζουν τί θὰ πεῖ τιμή, ποὺ ξέρουν πότε καὶ σὲ ποιόν θὰ τὴν ἀποδώσουν.
Γνώρισα πολλούς, πού …δυσανασχετοῦσαν -νὰ τὸ πῶ κομψῶς- μὲ τὴν εὐρυμάθειά της, μὲ τὴν πολυπραγμωσύνη της, μὲ τὴν βαρύνουσα ἄποψή της, μὲ τὴν ἀκατάβλητη ψυχική της δύναμη, μὲ τὴν ἀνεξαρτησία τοῦ πνεύματός της. Ἴσως γιατί μπροστά της ἔνοιωθαν μειονεκτικά. Ἴσως γιατί δὲν ἔμαθαν ποτέ τους πὼς αὐτοὺς ποὺ δὲν μποροῦμε νὰ τοὺς φτάσουμε, τοὐλάχιστον ἂς τοὺς σεβόμαστε.
Ἐγώ, ἡ οἰκογένειά μου κι ὁ καλός μου φίλος, Βασίλης Σμάνης, ποὺ τὴν γνώρισε καὶ τὴν εἶχε στὴν καρδιά του, γιὰ τοὺς ἴδιους μ’ ἐμένα λόγους, εἴμαστε σίγουροι πὼς ἡ κα Ἄννα θὰ βρεῖ ἀναπαμὸ στὸ αἰώνιο φῶς, ποὺ περιμένει νὰ τὴν λούσει μὲ τὴν ἀέναη λάμψη του.”
