Η Δρ. Παυλίνα Νάνου είναι η τεχνικός επικεφαλής στον τομέα αναβάθμισης της βιομάζας στον ερευνητικό οργανισμό TNO στην Ολλανδία και ταυτόχρονα, από τον Ιανουάριο του 2020, είναι συν-ιδρύτρια και διευθύνουσα σύμβουλος της νεοσύστατης Torwash BV.
Η Δρ. Νάνου έχει πτυχίο στην Τεχνολογία Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου από το ΤΕΙ Καβάλας και μεταπτυχιακό δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο του Twente στη Χημική Μηχανική. Έλαβε το διδακτορικό της από το ίδιο Πανεπιστήμιο, όπου επικεντρώθηκε στην αεριοποίηση της βιομάζας για την παραγωγή ανανεώσιμων καυσίμων. Η Παυλίνα έχει μεγάλη εργασιακή εμπειρία στον ερευνητικό κόσμο, έχοντας εργαστεί σε ερευνητικούς και συμβουλευτικούς ρόλους στην Ολλανδία, σε εταιρείες όπως η Akzo Nobel και η ECN. Έχει επίσης εργαστεί ως επιστημονικός συντάκτης στην Oxbridge Editing, μια ακαδημαϊκή υπηρεσία διόρθωσης και επεξεργασίας κειμένων για προπτυχιακούς, μεταπτυχιακούς και διδακτορικούς φοιτητές στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Η Δρ. Nάνου έχει εργαστεί ως εθελόντρια σε πολλούς διαφορετικούς ρόλους. Από την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης στο ECN, την εθελοντική εργασία για τη WWF, τη διοργάνωση σεμιναρίων με τη VHTO (φέρνοντας τα κορίτσια σε επαφή με την επιστήμη) και τη διδασκαλία σε συνεργασία με το KIVI (Ένωση Μηχανικών στην Ολλανδία – οργανώνοντας απογεύματα τεχνολογίας για παιδιά 5-10 ετών), η Παυλίνα αποτελεί σήμερα έμπνευση για όλα τα νέα κορίτσια και τις γυναίκες. Τον Νοέμβριο του 2020, έλαβε την υποτροφία Marina van Damme Scholarship , η οποία απονέμεται σε επιτυχημένες και φιλόδοξες πρώην φοιτήτριες του Πανεπιστημίου του Twente. Αυτό της επέτρεψε να παρακολουθήσει ένα μονοετές πρόγραμμα διοίκησης στο Nyenrode Business Universiteit, με στόχο τον καλύτερο χειρισμό του ρόλου της ως νέα επιχειρηματίας. H Παυλίνα μιλά στο Greek Women in STEM για την εμπειρία της και μας λέει πως ‘καλύτερα να μετανιώσω κάτι που έκανα παρά να μετανιώσω που δεν το έκανα καθόλου’.
Με απλά λόγια μπορείτε να μας εξηγήσετε τι συμπεριλαμβάνει η δουλειά σας;
To κύριο μέρος της δουλειάς μου είναι να συντονίζω το τεχνικό μέρος της τεχνολογίας TORWASH® στον ερευνητικό οργανισμό που ανομάζεται TNO. Ταυτόχρονα είμαι συνιδρύτρια και διευθύνουσα σύμβουλος της TORWASH BV, μιας εταιρείας spin-off της TNO. Στην TNO είμαι υπεύθυνη για την κλιμάκωση και την ανάπτυξη της τεχνολογίας TORWASH®, τη δημιουργία νέων έργων με εταίρους, τη σύνταξη προτάσεων έργων για χρηματοδότηση σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο και την παροχή συμβουλών σχετικά με την ερευνητική στρατηγική για τα επόμενα χρόνια. Στην TORWASH BV είμαι υπεύθυνη για τη μετάβαση της τεχνολογίας αυτής από πιλοτική σε πλήρη κλίμακα στην περίοδο 2021-2025. Επίσης, βοηθάω τους συναδέλφους μου στην απόκτηση οικονομικών πόρων, καθώς και σε θέματα μάρκετινγκ και δημοσίων σχέσεων. Θα εργάζομαι ταυτόχρονα στην TNO και στην εταιρεία μου για ένα έτος ακόμα το πολύ και το πλάνο είναι να εργάζομαι για την εταιρεία σε πλήρη απασχόληση μέχρι το 2022.
Τι σας έκανε να επιδιώξετε μια καριέρα στον τομέα της ενέργειας ως επιστήμονας και στη συνέχεια ως επιχειρηματίας;
Τον τελευταίο χρόνο των σπουδών μου στην Ελλάδα (Τεχνολογία Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου, ΤΕΙ Καβάλας) είχα την ευκαιρία να κάνω την πρακτική μου άσκηση στο Emden της Γερμανίας, στα πλαίσια του προγράμματος ανταλλαγής Erasmus-Socrates, το 2003. Ήταν μια εντελώς νέα εμπειρία για μένα, τόσο η ζωή σε μια άλλη χώρα, όσο και η εξοικείωση με τους όρους “βιομάζα” και “βιοενέργεια”. Οι σπουδές μου στο bachelor επικεντρώθηκαν στην τεχνολογία ορυκτών καυσίμων, αλλά όταν πειραματίστηκα με την παραγωγή βιοαερίου από κοπριά αγελάδων ένιωσα ότι βρήκα αυτό που μου ταιριάζει! Αυτό με ενέπνευσε να συνεχίσω προς αυτή την κατεύθυνση και από τότε έχω επεκτείνει την εμπειρία μου στις θερμοχημικές οδούς μετατροπής. Στόχος μου είναι η παραγωγή καυσίμων βιολογικής βάσης που μπορούν να αντικαταστήσουν τον άνθρακα, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
Το βήμα να γίνω επιχειρηματίας είναι κάτι που δεν είχα σχεδιάσει και παρουσιάστηκε ως μια θαυμάσια ευκαιρία που απλά δεν μπορούσα να αρνηθώ. Αν με ρωτούσε κάποιος πριν τρία χρόνια αν θα σκεφτόμουν ποτέ τη δημιουργία της δικής μου επιχείρησης θα έλεγα ότι αυτό είναι τρέλα 😊!
Tι σημαίνει TORWASH;
Η TORWASH® είναι μια κατοχυρωμένη με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας υδροθερμική διαδικασία, η οποία μετατρέπει υγρά οργανικά υπολείμματα σε στερεό βιοκαύσιμο, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή θερμότητας και ενέργειας. Αυτή η διαδικασία εκτελείται υπό αυξημένη θερμοκρασία και πίεση, έτσι ώστε το νερό να μην εξατμίζεται. Το νερό λειτουργεί ως μέσο αντίδρασης για να πραγματοποιηθούν αντιδράσεις υδρόλυσης που οδηγούν σε ένα μείγμα προϊόντων που μπορεί να διαχωριστεί αποτελεσματικά σε ένα στερεό και ένα υγρό κλάσμα. Το στερεό κλάσμα μπορεί να πιεστεί αποτελεσματικά σε πελλέτες και από το υγρό κλάσμα, που περιέχει διάφορες διαλυμένες οργανικές ουσίες, μπορούμε να παράγουμε βιοαέριο σε χωνευτήριο. Το βιοαέριο επαρκεί για την κάλυψη των ενεργειακών απαιτήσεων όλης της διεργασίας αυτής. Αυτό είναι σημαντικό γιατί καθιστά την τεχνολογία αυτή ενεργειακά ουδέτερη και με μηδενικά απόβλητα.
Ποιος νομίζετε ότι είναι ο πιθανός αντίκτυπος αυτής της τεχνολογίας;
Αυτή η τεχνολογία μπορεί να έχει μεγάλο αντίκτυπο στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε την απόρριψη υγρών υπολειμμάτων και στον τρόπο οργάνωσης των αλυσίδων εφοδιασμού καυσίμων. Επί του παρόντος, στην Ολλανδία η ιλύς αποχέτευσης από μονάδες επεξεργασίας λυμάτων αποτεφρώνεται, χωρίς παραγωγή θερμότητας ή ηλεκτρικής ενέργειας. Η ιλύς μεταφέρεται με φορτηγά στις μονάδες αποτέφρωσης και οι μονάδες επεξεργασίας λυμάτων πρέπει να πληρώσουν 75-100 ευρώ/τόνο υγρής ιλύος για τη απόρριψή τους. Πριν από τη μεταφορά της, η ιλύς συμπυκνώνεται σε 23% κ.β. ξηρή ύλη με την προσθήκη χημικών ουσιών. Αυτό σημαίνει ότι βασικά μεταφέρουμε και αποτεφρώνουμε νερό, κάτι το οποίο είναι εξαιρετικά αναποτελεσματικό και μη βιώσιμο. Εφαρμόζοντας την τεχνολογία TORWASH® στην επεξεργασία καθαρισμού των λυμάτων, όχι μόνο μειώνουμε τον συνολικό όγκο αυτού του ρεύματος υπολειμμάτων κατά 85%, αλλά το υπόλοιπο στερεό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο για την παραγωγή θερμότητας και ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό αρκεί για να καλύψει το 50% των ενεργειακών απαιτήσεων της ίδιας της μονάδας επεξεργασίας λυμάτων και σε επίπεδο χώρας (περίπτωση: Ολλανδίας) μπορεί να μειώσει τις εκπομπές CO2 κατά 300 kton ετησίως.2 emissions by 300 kton per year.
Γιατί αποφασίσατε να δημιουργήσετε τη δική σας εταιρία; Ήταν εύκολη απόφαση και νομίζετε ότι ήταν ριψοκίνδυνη;
Η TNO είναι ερευνητικό ινστιτούτο και ο ρόλος της στην ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών περιορίζεται στην επίδειξη ενός πρωτoτύπου ή μιας πιλοτικής μονάδας. Οι επόμενες φάσεις της ανάπτυξης αναλαμβάνονται από εταιρείες που θέλουν να επενδύσουν περαιτέρω και να εμπορευματοποιήσουν τις διάφορες τεχνολογίες. Για τέσσερα χρόνια ψάχναμε την εταιρεία που θα ήθελε να αναλάβει ένα τέτοιο ρόλο, αλλά οι αντιδράσεις που λάβαμε ήταν παρόμοιες: η τεχνολογία δεν ήταν αρκετά ώριμη και προέβλεπαν πως ήταν εγχείρημα υψηλού ρίσκου, αμφισβητώντας αν η τεχνολογία αυτή θα μπορούσε πραγματικά να εκπληρώσει τις υποσχέσεις της. Για εμάς, είναι μια τεχνολογία για την οποία πιστεύουμε ακράδαντα πως θα λειτουργήσει, γνωρίζουμε όλα τα μέσα και τα έξω και βλέπουμε τα οφέλη που θα μπορούσε να επιφέρει στην κοινωνία μας. Για τους λόγους αυτούς αποφασίσαμε να το κάνουμε μόνοι μας!
Κοιτάζοντας πίσω στο πώς εξελίχθηκαν τα πράγματα ήταν τελικά μια εύκολη απόφαση. Οι κίνδυνοι υπάρχουν, φυσικά, αλλά ακόμα και αν αποτύχει τουλάχιστον γνωρίζουμε πως δώσαμε το 110% των δυνατοτήτων μας. Το σύνθημά μου ήταν πάντα “καλύτερα να μετανιώσω κάτι που έκανα παρά να μετανιώσω που δεν το έκανα καθόλου”.
Ποια είναι η διαφορά στην έρευνα/εργασία που γίνεται στην εταιρεία σας σε σύγκριση με αυτή που κάνετε στον ερευνητικό οργανισμό;
Στην TNO οι επιστήμονες ασχολούνται με εφαρμοσμένα ερευνητικά έργα. Ανάλογα με τη θέση, μπορεί να είναι είτε μέλη της ομάδας εκτέλεσης ενός έργου και να εργάζονται στο εργαστήριο είτε να είναι διαχειριστές που συντονίζουν το έργο, επιβλέποντας τον προϋπολογισμό, την ποιότητα και το χρόνο που δαπανήθηκε. Επιπλέον, μπορεί να είναι υπεύθυνες/οι για τη δημιουργία νέων έργων B2B με πελάτες ή για τη σύνταξη προτάσεων για έργα που επιδοτούνται σε εθνικό επίπεδο ή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η δουλειά στην εταιρεία είναι πολύ διαφορετική. Το ωραιότερο κομμάτι είναι ότι η εταιρεία είναι δική σου και όλες τις αποφάσεις πρέπει να τις πάρεις εσύ (μαζί με τους υπόλοιπους μετόχους φυσικά). Υπάρχουν πολλά πράγματα που πρέπει να καταλάβεις και να μάθεις εν κινήσει. Ευτυχώς, η εμπειρία μέχρι στιγμής έχει δείξει ότι άλλοι επιχειρηματίες από την TNO και μη είναι πολύ πρόθυμοι και ανοιχτοί να μοιραστούν την εμπειρία τους. Βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή του ταξιδιού μας ως εταιρεία, αλλά τα τελευταία δύο χρόνια υπήρξαμε πολύ δυναμικοί: διαπραγμάτευση συμβάσεων με την TNO σχετικά με τη χρήση πνευματικής ιδιοκτησίας και αδειοδότησης, αναζήτηση ευκαιριών για τη χρηματοδότηση της τεχνολογίας, συζήτηση με πιθανούς επενδυτές. Επικεντρωθήκαμε επίσης στη δημιουργία στρατηγικής και επιχειρηματικού μοντέλου, τη σύνταξη του επιχειρηματικού μας σχεδίου για τα επόμενα χρόνια και συναντήσεις μεταξύ μετόχων. Όλα αυτά, στοχεύοντας παράλληλα τη δημιουργία της ταυτότητας της εταιρείας αλλά και την παρουσίαση αυτής ως επαγγελματικό οργανισμό.
Η εργασία στην εταιρεία μπορεί να θεωρηθεί προέκταση της εργασίας που γίνεται στην TNO: υπάρχει η συνειδητοποίηση του αντίκτυπου που μπορούμε να έχουμε και πάνω από όλα ότι έχουμε τη δύναμη να αλλάξουμε τα πράγματα. Το κλειδί για την επιτυχία είναι να δημιουργεί κανείς σταθερές συνεργασίες με τα ενδιαφερόμενα μέλη σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας, με σκοπό να επιτευχθεί ο τελικός στόχος συνολικά. Κάτι τέτοιο δεν μπορείς να κάνεις μόνος σου.
Είναι ο τομέας εργασίας σας ανδροκρατούμενος και τι νομίζετε / πώς αισθάνεστε γι’ αυτό;
Ο τομέας εργασίας μου κυριαρχείται από άνδρες και είναι η ίδια τάση από τις σπουδές μου στην Ελλάδα. Στο πρώτο εξάμηνο ήμασταν 10 γυναίκες σε μια ομάδα 70 φοιτητών. Σε γενικές γραμμές, τα στοιχεία του χαρακτήρα επισημαίνονται είτε ως αρσενικά είτε ως θηλυκά, ως καλά ή κακά, αλλά στο τέλος είμαστε όλοι άνθρωποι, κάθε χαρακτήρας είναι μοναδικός όπως και ο τρόπος με τον οποίο κάθε άτομο λειτουργεί ή επικοινωνεί. Οι ετικέτες είναι απλώς υποκειμενικές και αντιλαμβάνονται διαφορετικά από διαφορετικούς ανθρώπους ανάλογα με τις δικές τους πεποιθήσεις, τα ήθη, το κοινωνικό περιβάλλον, την ανατροφή και την εκπαίδευσή τους. Απλά πρέπει να βρείτε το σωστό κλικ με αυτούς που συνεργάζεστε και να έχετε ανοιχτό μυαλό και στάση απέναντι σε αυτές τις διαφορές. Η εμπειρία μου λέει ότι μπορείτε να μάθετε πολλά, ειδικά από ανθρώπους που είναι πολύ διαφορετικοί από εσάς.
Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει προσπάθειες για την αύξηση του αριθμού των εργαζομένων γυναικών, αλλά κατά τη γνώμη μου το βασικό ζήτημα είναι ότι τα στερεότυπα φύλου ξεκινούν από πολύ μικρή ηλικία. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είμαι εθελόντρια σε μια ομάδα που καταβάλλει προσπάθειες για να βοηθήσει το παιδαγωγικό προσωπικό στα δημοτικά σχολεία να σπάσουν τέτοια στερεότυπα (https://vimeo.com/164242863). Η συμβουλή μου προς άλλες γυναίκες είναι να συνειδητοποιήσουν αυτά τα στερεότυπα και να διακρίνουν μεταξύ του τι αναμένεται από εκείνες και του τι είναι αυτό που πραγματικά θέλουν να κάνουν. Να είστε πρωτότυπες και να μην αφήνετε την κοινωνία να υπαγορεύει ποια πρέπει να είστε και τι πρέπει να κάνετε.
Ποιες δεξιότητες πρέπει να κατέχει μια γυναίκα για να εργαστεί σε αυτόν τον τομέα και τι θα συμβουλεύατε μια νεότερη γυναίκα που θα ήθελε να επιδιώξει μια καριέρα όπως η δική σας;
Για να εργαστείτε σε αυτόν τον τομέα, είναι σημαντικό να κερδίσετε το σεβασμό από συναδέλφους και άλλους με τους οποίους συνεργάζεστε. Συνήθως, συνεργάζεστε με ανθρώπους που έχουν τεχνικό υπόβαθρο και ο σεβασμός βασίζεται κυρίως σε τεχνικές δεξιότητες. Η τεχνολογία εξακολουθεί να παραμένει ένα σημαντικό κοινό έδαφος και είναι η γλώσσα πάνω στην οποία μπορείτε να οικοδομήσετε σχέσεις εμπιστοσύνης και ειλικρίνειας. Αυτό τελικά οδηγεί σε δέσμευση για τον στόχο που έχετε θέσει μαζί. Οι κοινωνικές δεξιότητες και οι δεξιότητες δικτύωσης μπορούν επίσης να σας βοηθήσουν πολύ στην επίτευξη των φιλοδοξιών σας, καθώς ποτέ δεν ξέρετε πού θα σας οδηγήσει μια νέα επαφή. Ως εκ τούτου, να είστε ο εαυτός σας, να είστε ανοιχτές για να μαθαίνετε από τους άλλους και έτσι, μπορείτε πραγματικά να έχετε αντίκτυπο που θα διαρκέσει. Θα ήθελα επίσης να μοιραστώ ένα σημαντικό μάθημα που έμαθα τα τελευταία πέντε χρόνια: μην φοβάστε να κάνετε λάθη, καθώς τότε ακριβώς μαθαίνετε τα περισσότερα. Προσπαθήστε να αγνοήσετε την εσωτερική επικριτική φωνή σας και τολμήστε να αναλάβετε προκλήσεις. Τις βασικές δεξιότητες τις έχετε ήδη, τις υπόλοιπες μπορείτε να τις μάθετε.
Πηγή: greekwomeninstem.com
