Η 25η Μαρτίου είναι ημέρα αργίας που έχει διπλή σημασία για τον Ελληνισμό, είναι θρησκευτική και Εθνική εορτή. Θρησκευτική διότι γιορτάζουμε τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και Εθνική, γιατί η ημέρα αυτή σηματοδοτεί την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης ενάντια στην οθωμανική κυριαρχία.
Ο φετινός εορτασμός είναι ιδιαίτερα σημαντικός καθώς συμπληρώνονται 200 χρόνια από τον Απελευθερωτικό Αγώνα. Η Επιτροπή ΠΡΕΒΕΖΑ 1821-2021 συμμετέχει ενεργά στους εορτασμούς με ποικίλες και σημαντικές δράσεις για να τιμήσει τους Ήρωες αλλά και για να αναδείξει την ιστορία της περιοχής μας.
Με μεγάλη μας λύπη, αναγκαστήκαμε να αναβάλλουμε την προγραμματισμένη εκδήλωση μας για την 25η Μαρτίου λόγω των αυστηρών υγειονομικών μέτρων που ισχύουν. Παρόλα αυτά, σε αναπλήρωση της εκδήλωσης δημοσιεύουμε επετειακό βίντεο καθώς και την ομιλία του εκπαιδευτικού και μέλους της Επιτροπής κ. Ιωάννη Παπαδόπουλο που προβλεπόταν να εκφωνηθεί κατά τη διάρκεια της.
Η σημασία της δημιουργίας του βίντεο είναι συμβολική καθώς αποδίδουμε φόρο τιμής στους προγόνους μας που θυσιάστηκαν για να ζούμε σήμερα ελεύθεροι ως Έλληνες. Ως ελάχιστη ένδειξη ευγνωμοσύνης, κατασκευάσαμε σημαία μεγάλων διαστάσεων και με τη συμμετοχή γυναικών και ανδρών ντυμένων με παραδοσιακές στολές, αποδίδουμε φόρο τιμής και ανάβουμε ένα κεράκι σε εκείνους που θυσιάστηκαν για μια ελεύθερη Ελλάδα.
Παρακολουθήστε το βίντεο που δημιουργήσαμε στην ακόλουθη διεύθυνση:
Τέλος, θέλουμε να εκφράσουμε τις θερμές μας ευχαριστίες στο Σύλλογο του Αγίου Θωμά και στο Σύλλογο Μικρασιατών και Ποντίων Πρέβεζας για την συμμετοχή τους.
Ακολουθεί η ομιλία του κ. Ιωάννη Παπαδόπουλου
Πανηγυρικός λόγος για την επέτειο της 25ης Μαρτίου 2021.
Ιωάννης Παπαδόπουλος,
Δάσκαλος-Παιδαγωγός, Med,
Πρόεδρος του Συλλόγου εκπαιδευτικών Α/θμιας εκπ/σης του ν. Πρέβεζας.
200 χρόνια αγώνων για Ελευθερία κι Εθνική Ανεξαρτησία!
«Σβήνουν δυο νύχτες και δυο αυγές προβάλλουν στον αγέρα.
Δυο λευτεριές που σμίγουνε μέσα στην ίδια μέρα.
Δυο λευτεριές ματόβρεχτες, παιδιά μεγάλου κόπου,
η λευτεριά του Έλληνα κι η λευτεριά του ανθρώπου».
Κωστής Παλαμάς
25η Μαρτίου! O λαός μας επέλεξε να ζεύξει την επέτειο της εθνικής του παλιγγενεσίας με την γιορτή του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου. Κοινός παρονομαστής των δύο γεγονότων, η ανυπολόγιστη αξία της ελευθερίας. «Σήμερον της σωτηρίας ημών το κεφάλαιον». Κλείνει το κεφάλαιο της φθοράς, της σκλαβιάς στην αμαρτία και ανοίγει το κεφάλαιο της λύτρωσης και της ελευθερίας. Στον Ευαγγελισμό η ελευθερία σαρκώνεται με τη συγκατάθεση της Παναγίας στο χαρμόσυνο μήνυμα του Αρχαγγέλου, στο 1821 στην απόφαση των Ελλήνων να αποτινάξουν την τυραννία της μακρόχρονης σκλαβιάς.
25η Μαρτίου 1821! Ένα έθνος που κοιτάζει τον κατακτητή με περιφρόνηση και τον τάφο του με αδιαφορία. Ένα ολόκληρο έθνος επιλέγει μιας ώρας ελεύθερη ζωή κι όχι πολλά χρόνια σκλαβιάς και φυλακής. Η μεγάλη αυτή ώρα έχει έρθει, η ελληνική επανάσταση εκρήγνυται! Το ελληνικό έθνος, μολονότι δεν έχει νικήσει ακόμη ούτε μία φορά στο πεδίο της μάχης, έχει εντούτοις κερδίσει τον πόλεμο σ’ ένα πεδίο απείρως δυσκολότερο. Έχει κρατηθεί ως οντότητα μέσα σ’ ένα χωνευτήρι λαών για τέσσερις ολόκληρους αιώνες κι αυτό συνιστά την πρώτη λαμπρότατη νίκη του, πριν τα πολεμικά γεγονότα. Παρά την ακατάσχετη αιμορραγία και τις αντίξοες περιστάσεις, οι Έλληνες, όχι μόνο διατήρησαν τη συνείδηση της εθνικής τους υπόστασης, αλλά συγκέντρωσαν μέσα τους ανυπολόγιστες ηθικές και πνευματικές δυνάμεις, κρατώντας πάντα, ανοιχτά και άγρυπνα τα μάτια της ψυχής τους.
Σε αυτό, και κανείς δεν μπορεί άλλωστε να το αμφισβητήσει, συνέβαλε στο μέγιστο βαθμό η ορθόδοξη εκκλησία, η οποία μετά την αποφράδα ημέρα της άλωσης του 1453, στάθηκε αληθινή κιβωτός του έθνους. Αν και υφίσταται τεράστιες αυθαιρεσίες από την πλευρά των Οθωμανών, είναι παρούσα σε όλες τις τουρκοκρατούμενες ελληνικές κοινότητες. Συντηρεί σχολεία, θυμίζει στους υπόδουλους την εθνική τους ταυτότητα, υπαγορεύει κοινούς κανόνες ζωής και κυρίως με τα κρυφά σχολειά, διασώζει την ελληνική γλώσσα, με αποτέλεσμα να διαφυλαχτεί η ενότητα, η αλληλεγγύη και η ελπίδα της λευτεριάς. Συγχρόνως η ψυχή των Ρωμιών θερμαίνεται από τα εθνικοαπελευθερωτικά κηρύγματα των Ελλήνων διανοούμενων, όπως του Ρήγα Φεραίου, του Αδαμάντιου Κοραή, του Ευγένιου Βούλγαρη και του φωτισμένου διδασκάλου του γένους, Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, του οποίου οι διδαχές αποτέλεσαν στιβαρή άγκυρα για το πλοίο της πατρίδας. Πολλοί από αυτούς υπέγραψαν την πνευματική παρακαταθήκη που άφησαν στο έθνος με το ίδιο τους το αίμα.
Αν και η οθωμανική βία καταπίεζε σκληρά τους Έλληνες, πολλές γενιές γεννήθηκαν και πέθαναν με το όνειρο της ελευθερίας. Αυτό το όνειρο διατράνωναν σε προκήρυξή τους οι Έλληνες της Πελοποννήσου όταν έγραφαν: «ομοφώνως αποφασίσαμεν όλοι ή να ελευθερωθώμεν ή να αποθάνωμεν. Εστερημένοι από όλα τα δίκαιά μας, αποφασίσαμεν να λάβωμεν τα άρματα και να ορμήσωμεν κατά του τυράννου». Η επανάσταση του 1821 υπήρξε μια πανεθνική εξέγερση, ένας πανελλήνιος αγώνας. Από τα ανθοστόλιστα κορφοβούνια μέχρι τα ηλιοφίλητα πελάγη, το γένος ανταποκρίθηκε σύσσωμο.
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο περήφανος γέρος του Μοριά γράφει: «όταν αποφασίσαμε να κάμουμε την επανάσταση, ως μια βροχή έπεσε εις όλους μας η επιθυμία της ελευθερίας μας, και όλοι, και οι κληρικοί και οι προεστοί και οι καπεταναίοι και οι πεπαιδευμένοι και οι έμποροι, μικροί και μεγάλοι, όλοι εσυμφωνήσαμε εις αυτόν το σκοπό και εκάμαμε την επανάσταση».
Η ελληνική επανάσταση δεν ήταν μια τυχαία εξέγερση που εδραιώθηκε λόγω ευνοϊκών συμπτώσεων, εφόσον μάλιστα καμία από τις μεγάλες δυνάμεις δεν πρόστρεξε από την αρχή για βοήθεια. Εκ του αντιθέτου, την καταδίκασαν ομόφωνα! Ο Έλληνας αδιαφορώντας ολότελα για τη γνώμη των ισχυρών, ανάγκασε τα ευρωπαϊκά έθνη όχι απλά να προσέξουν την υπόθεσή του, αλλά και να συνδράμουν αργότερα ως Φιλέλληνες. Ο Έλληνας ζήτησε το αδύνατο πέρα από κάθε λογική, με πίστη και με πείσμα. Κι έγινε το θαύμα! Το αδύνατο έγινε δυνατό!
«Εμείς αν δεν είμεθα τρελοί δεν εκάναμε την επανάσταση», γράφει ο Κολοκοτρώνης και συνεχίζει, «Ευτυχώς υπάρχουν ακόμη και τα τρύπια τσαρούχια με τα σκουριασμένα καριοφίλια για να μας εμψυχώνουν. Λίγο είναι αυτό πατριώτες; Κι αν τα δισάκια και τα ταγάρια είναι άδεια, τι πειράζει; Σάμπως πότε ήταν γεμάτα;».
Από τη φλόγα της 25ης Μαρτίου ανάβει μια τεράστια πυρκαγιά από τη Μολδοβλαχία μέχρι την Κρήτη! Το μέγα φως της καταυγάζει όχι μόνο το υπόδουλο γένος των Ελλήνων, αλλά και όλους τους υπόδουλους λαούς εκείνης της εποχής. Το εθνεγερτήριο σάλπισμα «ελευθερία ή θάνατος» αντηχεί απ’ άκρου εις άκρον, εκεί όπου πριν «όλα τα έσκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά». Με το σάλπισμα εκείνο μιλούν τα ιδεώδη ενός ολόκληρου λαού που τρέφεται και γιγαντώνεται από τις ιστορικές του καταβολές.
Η ψυχή των μυθικών και ομηρικών ηρώων, των Σαλαμινομάχων και των πολεμιστών του Λεωνίδα, φωλιάζει στην ψυχή των ραγιάδων. Ξυπνούν οι Βυζαντινοί Παλαιολόγοι και οι ακρίτες και δίνουν τη σκυτάλη στους ήρωες του ΄21. Τα αίματα των νεομαρτύρων που ποτίζουν κάθε σπιθαμή της ελληνικής γης ανασταίνουν μάρτυρες της πίστης και της πατρίδας. Γίνονται μάχες φοβερές και αντηχεί το κλέφτικο τραγούδι και το καριοφίλι.
Η Αγία Λαύρα δίνει το σύνθημα και το λάβαρο της επανάστασης γρήγορα σκεπάζει όλη την Πελοπόννησο, την ανατολική Στερεά αλλά και τη νησιωτική Ελλάδα. Παντού δίνουν το παρόν οι εκλεκτοί της φυλής, άνθρωποι απλοί και καθημερινοί, που κατορθώνουν να ενσαρκώσουν τα ιδανικά της στον πιο ψηλό βαθμό. Ο επίσκοπος Παλαιών Πατρών Γερμανός, o Κολοκοτρώνης, ο Καραϊσκάκης και ο Νικηταράς, ο Παπαφλέσσας, ο Διάκος στην Αλαμάνα και ο Ανδρούτσος στο Χάνι της Γραβιάς, ο Ψαριανός πυρπολητής Κανάρης, ο Ανδρέας Μιαούλης, η Μπουμπουλίνα, η Μαντώ Μαυρογένους και άλλοι, γνωστοί και άγνωστοι αγωνιστές, γράφουν σελίδες δόξας.
Μια σειρά ηρωικών γεγονότων αφήνουν ανεξίτηλα σημάδια στην ελληνική ιστορία. Το Αρκάδι στην Κρήτη και το Κούγκι στο Σούλι, άστρα φωτεινά στο στερέωμα της οικουμένης. Η αιματοβαμμένη έξοδος των ελεύθερων πολιορκημένων του Μεσολογγίου. Το Μανιάκι και τα Βασιλικά, το Βαλτέτσι και η Νάουσα, γίνονται βωμοί που μαρτυρούν πως η θέληση ενός λαού είναι ικανή να διδάξει πώς να ζει κανείς λεύτερος. Κι αν η επανάσταση στη Μακεδονία, στην περήφανη ξακουστή χώρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, δεν έχει ορατά και άμεσα αποτελέσματα, είναι καθοριστικής σημασίας, αφού απασχολεί μεγάλο αριθμό τουρκικών δυνάμεων κι έτσι εδραιώνεται η επανάσταση στον Μοριά.
Όταν αργότερα ο αγώνας κινδυνεύει, όχι από τους υπέρτερους αριθμητικά εχθρούς, αλλά από τα δόρατα της διχόνοιας, ο στρατηγός Μακρυγιάννης διδάσκει: «Ένα πράμα μόνον με παρακίνησε κι εμένα να γράψω, ότι τούτην την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί, και σοφοί κι αμαθείς, και πλούσιοι και φτωχοί, και πολιτικοί και στρατιωτικοί, και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι, όσοι αγωνιστήκαμεν, αναλόγως ο καθείς, έχομεν να ζήσομεν εδώ. Το λοιπόν δουλέψαμεν όλοι μαζί, να την φυλάμεν κι όλοι μαζί, και να μην λέγει ούτε ο δυνατός «εγώ», ούτε ο αδύνατος. Ξέρετε πότε να λέγει ο καθείς «εγώ;». Όταν αγωνιστεί μόνος του και φκιάσει ή χαλάσει, να λέγει «εγώ». Όταν όμως αγωνίζονται πολλοί και φκιάνουν, τότε να λένε «εμείς». Είμαστε εις το «εμείς» κι όχι εις το «εγώ». Και εις το εξής να μάθομεν γνώση, αν θέλομεν να φκιάσομεν χωριόν, να ζήσομεν όλοι μαζί».
Οι Έλληνες απέδειξαν ότι η μεγαλοσύνη στους λαούς δεν μετριέται με το στρέμμα, με της καρδιάς το πύρωμα μετριέται και με το αίμα. Κι αν έτσι μετρηθεί η πατρίδα μας, είναι ασύλληπτες οι διαστάσεις της. Ο αγώνας για την εθνική παλιγγενεσία των Ελλήνων είναι η αποθέωση του παράτολμου ηρωισμού αντίθετα προς κάθε λογική πρόβλεψη. Το 1821 είναι ένα θαύμα, ένα μεγαλούργημα ενάντια στη λογοκρατία, είναι το ξεκίνημα ενός αγώνα που αψήφησε τους αριθμούς. Η λογική δεν μπορεί να αισθανθεί το δημιουργικό μεγαλείο μιας ιερής παραφροσύνης που δεν είναι γέννημα των υπολογισμών αλλά της πίστης. Το ολιγάριθμο γένος των Ελλήνων έδειξε το μέγα θαύμα στην ανθρωπότητα, όταν την 25η Μαρτίου 1821 κατέθεσε τη ζωή του ως ενέχυρο για την ελευθερία του.
Μπροστά στο θαύμα υποκλίνεσαι και εκστατικά, με τα μάτια πιότερο της ψυχής, βουβά ευγνωμονείς. Γράφει λοιπόν, ο γνωστός ποιητής Βασίλης Ρώτας:
Διαβάτη στάσου προσοχή,
δω χάμω κείτονται νεκροί,
που δεν επρόδωσαν ποτέ,
ποτέ δεν είπαν ψέματα,
τύραννο δεν προσκύνησαν!
Διαβάτη στάσου προσοχή
και μ’ άξιο νου μελέτα τους,
τι αν χαίρεσαι το ωραίο φως
κι αν όλο θάρρος περπατάς
κι αν σ’ αγαπούν κι αν αγαπάς
κι ό,τι καλό έχεις στη ζωή,
στο χάρισαν τούτοι οι νεκροί!
Διαβάτη στάσου προσοχή
και μ’ άξιο νου μελέτα τους!
Σήμερα, 200 χρόνια μετά, σ’ αυτούς τους νεκρούς εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας και με όλες τις εκδηλώσεις τιμής προσπαθούμε να αναμοχλεύσουμε την κληρονομιά μας, να συνειδητοποιήσουμε το ιερό μας χρέος. Σήμερα που επαναπαυτήκαμε στη λευτεριά μας και στα αγαθά μας, τα ματωμένα χώματα ας ξυπνήσουν μέσα μας την αίσθηση του χρέους προς την πατρίδα και το έθνος.
Σήμερα, που οι προκλήσεις για τον Ελληνισμό είναι τεράστιες, εμείς ας σηκώσουμε ψηλά τα μπαϊράκια μας. Ήρθε ο καιρός να θυμίσουμε στον εαυτό μας και στη νέα γενιά ότι είμαστε παιδιά όλων εκείνων των επώνυμων και ανώνυμων αγωνιστών του ΄21. Να ανοίξουμε σιγά σιγά τα σεντούκια με τους παιάνες, τους θούριους και τις ωδές, να ξεκλειδώσουμε τα συρτάρια με τα πνευματικά εμβατήρια, να ξεσκονίσουμε βιαστικά τα ιερά κειμήλια, να φυλλομετρήσουμε την ιστορία και να αντλήσουμε πάλι δύναμη από το ηρωικό μας παρελθόν. Τα μεγάλα κατορθώματα καταγράφονται για να γίνονται φώτα για καινούριες αυγές, για να αναβαπτιζόμαστε στα νάματά τους και να στοχαζόμαστε τι είχαμε, τι χάσαμε και τι μας πρέπει. Για να μην αναγκαστούμε να ξαναζήσουμε την ιστορία που ξεχάσαμε!
Το χρωστάμε σ’ όσους θυσίασαν τα πάντα, αλλά και σ’ όσους ακόμα δεν γεννήθηκαν σε τούτη τη φλούδα γης. Να! Οι ήρωες απλώνουν τα χέρια και μας δίνουν τα όπλα, όχι όμως αυτά που απαρχαιωμένα πλέον, φιλοξενούνται στα μουσεία μας, αλλά αυτά που τους ανέδειξαν ελεύθερους. Ας το πούμε κι εμείς μαζί με τον γέρο του Μοριά κι ας το πιστέψουμε: «Σε μας μένει να ισιάξουμε και να στολίσουμε τον τόπο με θεμέλια της πολιτείας, την ομόνοιαν, τη θρησκεία και την φρόνιμον ελευθερίαν». Παράλληλα ας το φωνάξουμε για να το ακούσουμε μαζί με τον Αδαμάντιο Κοραή το «Δράξασθε Παιδείας».
Μάθημα εθνικής αναγέννησης μας προσφέρεται σήμερα, εφαλτήριο αντίστασης ενάντια στα εθνικά και ατομικά μας ελαττώματα. Η 25η Μαρτίου είναι για όλους αλλά και για τον καθένα μας, τρόπος ζωής που μας προσφέρεται να ζήσουμε. Γιατί δεν γιορτάζουμε σήμερα απλά ένα ιστορικό συμβάν, έναν πόλεμο παλιό. Αλλά μεθούμε με «το αθάνατο κρασί του ΄21», το κρασί της λευτεριάς μας. «Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία» κι η χώρα που τη γέννησε και την ανέστησε οφείλει να τη διαφυλάξει αιώνια. Η ψυχή του Οδυσσέα Ανδρούτσου, αυτού του τρισένδοξου εθνικοτοπικού μας ήρωα, πλανιέται νοερά ανάμεσα μας ψιθυρίζοντας «…και μην ξεχνάς γιε μου πως εμείς ξοφλήσαμε πια. Ως εδώ ήταν. Τώρα η πολύπαθη Ρωμιοσύνη στηρίζει την ύπαρξη της στη λεβεντιά σας». Σε πείσμα των καιρών, με την ακράδαντη πίστη σε ένα ακόμα θαύμα, οφείλουμε να παλέψουμε για να στήσουμε και πάλι μια Ελλάδα μεγάλη, άξια της ιστορίας της. Το χρωστάμε σ’ όσους πέρασαν, σ’ όσους θα ‘ρθούνε, σ’ όσους θα περάσουν. Κριτές που θα μας δικάσουν, οι αγέννητοι, οι νεκροί.
Σκύβουμε το κεφάλι ευλαβικά, μπροστά στον ανδριάντα του Οδυσσέα Ανδρούτσου, και αποδίδουμε τιμή και δόξα στην αδούλωτη ελληνική ψυχή! Τιμή και δόξα στους αθάνατους νεκρούς του 1821! Τιμή και ευγνωμοσύνη και σε όλους εσάς, τους αφανείς ήρωες, που δεν κατέγραψε η ιστορία, σε σας που τα δώσατε όλα χωρίς να πάρετε τίποτε. Όλοι οι Έλληνες, οι Ελληνίδες και τα Ελληνόπουλα, όχι μόνο σήμερα, αλλά καθημερινά, οφείλουν περήφανα να βροντοφωνάζουν:
ΖΗΤΩ ΤΟ ΕΘΝΟΣ!
ΖΗΤΩ Η ΠΑΤΡΙΔΑ!
ΖΗΤΩ Η 25η ΜΑΡΤΙΟΥ 1821!
Με εκτίμηση,
Η Επιτροπή ΠΡΕΒΕΖΑ 1821-2021 «ΙΣΤΟΡΙΑ-ΜΝΗΜΗ-ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ»
